SMMM Yurtdışı İştirak Kazançlarının Kurumlar Vergisi İstisnasında Anonim Şirketlere Tanınan İstisna!

Rize, 11.10.2016
Hakan GÜVELİ * Rize SMMM Odası Vergi Mevzuatı İnceleme Komisyonu – SMMM
Yurtdışı İştirak Kazançlarının Kurumlar Vergisi İstisnasında Anonim Şirketlere
Tanınan İstisna!
Tam mükellef Anonim Şirketin yurtdışı iştirak hissesi satış kazancının belli koşulları taşıması
halinde kurumlar vergisinden istisna edilmesi sağlanmıştır. Kurumlar vergisi beyannamesine
ilgili kanunun 5/1-c maddesiyle giren ve şirketlerin zarar olsa dahi indirilecek istisna ve
indirimler kapsamında yer aldığı görülmektedir.
Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancının İstisnadan Yararlanmasının belli koşulları
mevcuttur. Bunlar;
* Tam Mükellef Anonim Şirket olması:
Burada sadece anonim şirketlere verilmiş bir hak olduğu görülmektedir. Kurumlar vergisi
mükelleflerinden, anonim şirket dışındaki şirketlerin böyle bir haktan yararlanması söz
konusu değildir.
* İştirak edilen kurumun Tam Mükellef olmayan anonim veya limited şirket
niteliğinde bir kurum olması
Yurt dışı iştirak kazançları istisnasından yararlanabilmek için iştirak edilen yurt dışındaki
kurumun anonim veya limited şirket niteliğinde bir kurum olması gerekmektedir. Kurumlar
Vergisi Kanunu çerçevesinde kurum olarak nitelendirilmekle beraber anonim veya limited
şirket niteliğinde olmayan kurumlardan elde edilecek iştirak kazançlarının bu istisnadan
yararlanması mümkün olmayacaktır. Bu kurumların Türkiye de Tam mükellef olmaması.
* İştirak payını elinde tutan kurumun yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az
%10’una sahip olması
Yurt dışı iştiraklerinin her birinin sermayesine en az % 10 oranında iştirak etmesi
gerekmektedir.
* En az 1 (bir) yıl Nakit Varlıklar dışında kalan aktif toplamı % 75 veya daha
fazlası
Yurt dışı iştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla; aralıksız olarak en az bir yıl süreyle
nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlasının yurt dışı iştirak
hisselerinden oluşması gerekmektedir. Burada ‘’aralıksız’’ ifadesi ile istenen söz konusu bir
(1) yıllık sürenin tamamında, her gün için ayrı-ayrı aranacaktır. Bir yıllık süre içinde bir gün
bile bu oranın altında kalındığı tespit edildiği taktirde istisna hükümlerinde yararlanmak söz
konusu olmayacaktır.
* İştirak Hisselerinin En Az 2 tam yıl Aktifte bulunması
Satışa konu iştirak hisselerini, elden çıkarma tarihi itibarıyla en az iki tam yıl (730 gün)
süreyle aktifinde tutmuş olması gerekmektedir.
Dolayısıyla, anonim şirketin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %75’i veya daha
fazlasının, en az bir yıl süreyle yurt dışı iştiraklerinden oluşması gerektiği gibi, anonim
şirketin aktifinin %75’ini veya daha fazlasını oluşturan yurt dışı iştiraklerin her birinin
sermayesine, en az bir yıl süreyle, en az %10 oranında iştirak edilmesi gerekecektir.
Örneğin; Türkiye’de tam mükellef olan (A) A.Ş.’nin 13/1/2010 tarihi itibarıyla üç tam yıldır
aktifinde bulunan ve aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışındaki aktif
toplamının %80’i tam mükellef olmayan (B), (C) ve (D) anonim veya limited şirket
mahiyetindeki şirketlere iştirakten oluşmaktadır. Söz konusu yurt dışı iştiraklerinin bilançoda
görülen kayıtlı değeri 400.000.- YTL, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı ise 500.000.-
YTL’dir. (A) A.Ş.’nin bu şirketlerin sermayesine iştirak payları da aşağıdaki gibidir:
 (B) Şirketinin sermayesi 500.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 250.000.- TL,
 (C) Şirketinin sermayesi 200.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 100.000.- TL,
 (D) Şirketinin sermayesi 1.000.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 50.000.- TL’dir.
Bu takdirde, (A) A.Ş.’nin (D) Şirketindeki sermaye payı %5 olduğundan İSTİSNADAN
yararlanamayacak olup bu iştirak payı dışındaki iştiraklerin (A) A.Ş.’nin nakit varlıklar
dışındaki aktif toplamına oranı [(250.000+100.000)/500.000=] %70 olacağından, bu
kurumlarda istisna uygulaması için gereken şartları taşımamaktadır. Bu nedenle, yurt dışı
iştirak hisselerinin satışından elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanamayacaktır.
– Nakit ve nakit Benzeri varlıklar olarak anlaşılması gereken
Şirketin kasasında veya bankada bulunan nakit varlıklar, şirket tarafından alınan çekler, altın,
Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut İdaresince çıkarılan veya İMKB’de işlem gören
hisse senetleri, tahvil ve bonoların anlaşılması gerekmektedir.
Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmaları Yönünden:
Yurtdışında iştirak edilmiş olan şirketlerin mukimi olduğu ülke ile Türkiye arasında Çifte
vergilemeyi önleme anlaşması varsa ve bu anlaşmadaki şartlar dahilinde kurumlar vergisinden
istisna edilebilir.
İstisnaya tabi olacak bu kazancın uygulanabilmesi için mukim olduğu ülkenin yetkili
makamlarından alınacak mukimlik belgesi ile kanıtlanması ve bu belgenin aslı ile birlikte
noterce veya ilgili ülke’deki Türk Konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin bir
örneğinin Türkiye’deki vergi sorumlularına veya ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi
gerekmektedir.
Yazımı birkaç güzel sözle bitirmek isterim.
 Erişmek istedikleri bir hedefi olmayanlar, çalışmaktan zevk almazlar.
 Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şartdır.
 Çalışanlar, kötülük düşünmeye vakit bulamazlar. Çalışmayanlar ise, kendilerini
kötülükten kurtaramazlar.
 Durmak ölüm, taklit uşaklıktır, çalışmak ve yetişmek ise hayat ve hürriyettir
KAYNAKLAR:
 http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/hakanguveli/001/
_________________________________________________________________________
(*) Makalenin amacı, konuyla ilgili genel bilgi vermektir. Yazar, makalenin hatasız olduğuna güvence vermez.
Okuyucunun, bu bilgi ve yorumlarla yetinmeyerek konuyu derinlemesine araştırmasını veya konuya hakim
profesyonel bir danışmana başvurmasını tavsiye eder.