Yevmiye Defterlerinin Kapanış Onayının Yapılmaması Durumunda Müeyyideler

YEVMİYE DEFTERLERİNİN KAPANIŞ ONAYININ YAPILMAMASI DURUMUNDA MÜEYYİDELER

•  GİRİŞ

 Yevmiye Defterlerinin Açılış-Kapanış onaylarının yaptırılmamasının yaptırımı epeyi ağır bir uygulamadır. Bu yüzden kapanış olayının ne zamana kadar yaptırılması gerektiği ve Nöbetçi Noterlik uygulamasının bu konuya etkisi nedir, Kapanış onayının Elektronik defterlerdeki durumu ve zaman aşımı gibi konularda değerlendireceğim.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 64’üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre; fiziki ortamda tutulan yevmiye defterinin kapanış onayının, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar notere yaptırılması zorunludur. Ticaret Bakanlığınca yayımlanan 2018 Yılı Aralık Ayı Veri Bültenine göre, 31/12/2018 tarihi itibariyle Ülkemizde 796.935 adet limited şirket, 724.772 adet ticari işletme (gerçek kişi tacir), 128.534 adet anonim şirket, 35.690 adet kooperatif, 10.730 adet kollektif şirket ve 1.781 adet komandit şirket olmak üzere toplam 1.698.442 adet tacir faaliyet göstermektedir. ¹

• VERGİ USUL KANUNU VE TÜRK TİCARET KANUNUNDA YEVMİYE DEFTERİ

 AÇILIŞ-KAPANIŞ ONAYLARI HAKKINDA

 Defterlerin açılış onayı hem 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda hem de 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) düzenlenmiştir. Ancak, defterlerin kapanış onayına sadece Türk Ticaret Kanunu’nda yer verilmiştir. Bu yüzden konuyu Türk Ticaret Kanunu (TTK) yönünden değerlendireceğim.

Yevmiye defteri ve Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Karar Defteri KAPANIŞ onayına tabidir. Yönetim Kurulu Karar Defteri Anonim Şirketler için özgü olup, Limited Şirketler de bunun karşılığı Müdürler Kurulu Karar Defteri dir. Türk Ticaret Kanununda Müdürler Kurulu Karar defterine ilişkin herhangi bir düzenleme yoktur. Bu defter 2012 yılında çıkarılan ‘’Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’in’’ 11/4’incü fıkrasına göre; limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanmaktadır. Bu defterlerin Onay makamı Noterler aracılığıyla yerine getirilir.

1 Özkan ARSLAN, ‘’Nöbetçi Noterlik Uygulaması 2018 Yılına Ait Yevmiye

Defterinin Kapanış Onayına İlişkin Sürenin 01/07/2019 Tarihine Kadar Uzamasını Engeller Mi?’’ ,(Maliye Postası)

Türk Ticaret kanunu’na göre ait olduğu yıldan başlayarak 10 yıl, Vergi Usuul Kanunu’na göre izleyen yıldan başlayarak 5 yıl süre ile saklanmalıdır.

TÜRK TİCARET    KANUNU    (TTK)    İLE    VERGİ    USUL    KANUNU    (VUK)

ÇERÇEVESİNDE KAPANIŞ TASDİKİ CEZAİ ŞARTLARI

  TTK’ da Yevmiye defterlerinin kapanış onayları 30 Haziran 2019′e kadar yaptırılması gerekirken, bu işlem yapılmayan defterler için 7 bin 658 TL idari para cezası uygulanacak. Ayrıca kapanış tasdiki kapanış onayı yapılmamış defterler ticari davalarda delil olarak kabul edilmemektedir.

 VUK’ da Yasal defterlerin, süresinde tasdik ettirilmemesi usulsüzlük cezası uygulanmasını gerektirir. Yasal defterlerin, belirtilen sürenin sonundan başlayarak, bir ay içinde yapılacak tasdikler de geçerli sayılır ancak, ikinci derecede usulsüzlük cezası gerektirmektedir. Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin, Kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, hiç tasdik ettirilmemiş sayılır. Tasdiki zorunlu olan yasal defterlerin, hiç tasdik ettirilmemiş olunması, birinci derecede usulsüzlük cezasını ve aynı zamanda dönem matrahının re’sen takdiri yoluna gidilmesini gerektirir

• SON GÜNÜN HAFTA SONUNA DENK GELMESİ HALİNDE KAPANIŞ ONAYINA

İLİŞKİN SÜRENİN UZAYIP UZAMAYACAĞI

 6102 sayılı TTK’nın Defterlerin kapanış onayına ilişkin sürenin son gününün tatile denk gelmesi durumunda bu sürenin uzayıp uzamayacağı konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Burada TTK’nın, 1’inci maddesi, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ayrılmaz bir parçası olduğu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 5’inci maddesinde; bu Kanun ve Borçlar Kanununun genel nitelikli hükümlerinin, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanacağı, anılan Kanun’un “Sürelerin hesabı” başlığını taşıyan 714’üncü maddesinde; kazandırıcı zamanaşımı sürelerinin hesaplanmasında, kesilmesinde ve durmasında, Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümlerinin kıyas yoluyla uygulanacağı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun, 151’inci maddesinin ikinci fıkrasında; zamanaşımı sürelerinin hesaplanmasında, borçların ifasındaki sürelerin hesaplanmasına ilişkin hükümlerin uygulanacağı, “Tatil günleri” başlığını taşıyan 93’üncü maddesinde de ifa zamanının veya sürenin son gününün, kanunlarda tatil olarak kabul edilen bir güne rastlarsa, sürenin kendiliğinden bu günü izleyen ve tatil olmayan ilk güne geçeceği, hüküm altına alınmıştır.

Açıklamalardan yola çıkarak, TTK’da, kapanış onayına ilişkin sürenin son gününün tatile denk gelmesi halinde, sürenin uzayıp uzamayacağına yönelik bir hüküm olmasa da anılan Kanun’un 1’inci maddesi hükmünden hareketle, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 93’üncü maddesi hükmü uyarınca, sürenin son gününün tatile denk gelmesi halinde sürenin tatil olmayan ilk güne uzayacağı değerlendirilmektedir.

Nitekim benzer durumla 2013 yılında karşılaşılmış ve Türkiye Noterler Birliğinin 25/06/2013 tarihli, Mali danışmanlık-11490 sayılı yazısında;

“Gümrük ve Ticaret Bakanlığından alınan örneği ekli 29.03.2013 günlü ve 2416 sayılı yazıdaki, Mart ayı sonuna kadar yapılacak kapanış tasdiklerinde Mart ayının son günü Pazar gününe tekabül ettiğinden 01.04.2013 tarihinin de bu üç aylık süre kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin mütalaa edilmekte olduğu hakkındaki görüş, 29.03.2013 tarihinde Yönetim Kurulu-duyurular ve haberler panosunda yayımlanmıştır.

 

Bu görüşten hareketle, karar defterlerinde olduğu gibi, yevmiye defterlerinin kapanış son günü olan 30 Haziran 2013 günü tatil (Pazar) gününe rastladığından, yevmiye defterlerinin kapanışına dair kanuni süre 1 Temmuz 2013 Pazartesi günü mesai bitimine kadar uzamış sayılacaktır.

 

Buna göre, müteakip yıllarda da karar ve yevmiye defterlerinin kapanış son günleri tatil günlerine rastladığında, yukarıdaki açıklamanın dikkate alınması gerekmektedir.”

 

Öte yandan, 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 51’inci maddesinde; noterlik dairesinde günlük çalışmanın, o yerdeki diğer resmi dairelerle birlikte başlayacağı, noterlerin, günlük çalışma süreleri dışında iş kabul edemeyecekleri ancak 52’nci madde hükümlerinin saklı olduğu, 52’nci maddesinde de noterlerin tatil günlerinde ve iş günlerinin tatil saatlerinde ancak vasiyetname tanzim ve tasdiki veya gecikmesinde zarar umulan noterlik işlemlerini yapabilecekleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 99’uncu maddesinde, memurların haftalık çalışma süresinin genel olarak 40 saat olduğu, bu sürenin Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenleneceği, hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla, noterler için hafta sonu tatil olduğundan bu kişiler Cumartesi ve Pazar günü çalışmamaktadır. Ancak, özellikle hafta sonlarında ticari hayata hareket getirilmesi ve ekonominin canlanması amaçlarıyla 06/04/2019 tarihinden itibaren nöbetçi noterlik uygulaması hayata geçirilmiş olup bu tarihten itibaren bazı noterlerin hafta sonları da çalışmaları öngörülmüştür.

 

Dolayısıyla, nöbetçi noterlik uygulamasıyla bazı noterlerin hafta sonu da çalışmaları, noterler için hafta sonunun tatil olduğu gerçeğini ortadan kaldırmamaktadır. Bu nedenle, 2018 hesap dönemine ait yevmiye defterinin kapanış onayına ilişkin sürenin son günü olan 30/06/2019 tarihinin Pazar gününe denk gelmesi nedeniyle bu sürenin TTK’nın, 1’inci maddesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 5’inci ve 714’üncü maddesi ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun, 151’inci maddesi uyarınca 01/07/2019 tarihine kadar uzayacağı değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, tacirlerin 2018 hesap dönemine ait yevmiye defterlerinin kapanış onaylarını 29/06/2019 ve 30/06/2019 tarihlerinde nöbetçi noterlere yaptırabileceklerini belirtmekte fayda vardır.

• SONUÇ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre, hesap dönemi takvim yılı olan (1 Ocak-31 Aralık) tacirlerin, 2018 yılı hesap döneminde fiziki ortamda tuttukları yevmiye defterinin kapanış onayını en geç 30/06/2019 günü mesai bitimine kadar notere ibraz ederek yaptırmaları gerekmektedir. Ancak, kapanış onayına ilişkin sürenin son günü olan 30/06/2019 tarihi Pazar gününe denk gelmektedir. Öte yandan, 06/04/2019 tarihinden itibaren nöbetçi noterlik uygulaması hayata geçirilmiş olup bazı noterlerin hafta sonları da çalışmalarına imkan tanınmıştır. Bu durum karşısında, 2018 hesap döneminde fiziki ortamda tutulan yevmiye defterinin kapanış onayına ilişkin süre 1 Temmuz 2019 Pazartesi günü mesai saati sonuna kadar uzayıp uzamayacağı sorusu akla gelmektedir. Nöbetçi noterlik uygulamasının, noterler için hafta sonunun tatil olduğu gerçeğini ortadan kaldırmadığı bu nedenle de kapanış onayına ilişkin sürenin 01/07/2019 tarihine kadar uzayacağı değerlendirilmektedir. Tabi ki Yapılan açıklamalardan yola çıkarak gene de kapanış onayı için son gün beklenmemesi herhangi bir düşünceye yada olabilecek cezaya maruz kalmamak adına hatırlatmak da fayda vardır.

 

   SMMM. Hakan Güveli Rize SMMM Odası Eğitim ve Mevzuat Vergi Mevzuatı İnceleme   

   Komisyonu Üyesi